Verantwoordelijkheid is een serieus thema en kan de neiging hebben ‘zwaar op de maag te liggen’. Dat was echter niet het geval met de lezing die Joost Jansen op 8 april verzorgde in het kerkje van Bokhoven over ‘Verantwoordelijkheid en religie’. Joost Jansen is norbertijn van de Abdij van Berne, recent benoemd tot prior, theoloog, pastoor te Dinther-Heeswijk-Loosbroek, directeur Berne Media en daarnaast een geboren verteller.
In een gloedvol betoog gaf Joost Jansen zijn visie op de toekomst van de Kerk. Hij schetste zijn gehoor een hoopvolle toekomst. Een beeld dat in groot contrast staat met het ook door hem geciteerde onderzoek ‘God in Nederland’ (verschenen in maart 2016). De onderzoekers constateren in deze studie dat het geloof in God steeds verder verdwijnt uit onze samenleving; Nederland is geen christelijke natie meer, het kerkbezoek blijft dramatisch dalen en het geloof in een persoonlijke God is sterk afgenomen. Hoe verhouden deze resultaten zich tot het positieve toekomstbeeld dat Joost Jansen schetste?
Voor Joost Jansen is Kerk op de eerste plaats de gemeenschap. De mensen in verbondenheid met elkaar. Daar ziet hij ook de verantwoordelijkheid van de Kerk: het bij elkaar brengen en houden van mensen. Hoe dat zou kunnen illustreerde hij aan de hand van een verhaal over een kleine groep oude monniken die zich zorgen maakten over de toekomst. Na lang beraad ging de Abt te rade bij een naburige Rabbi die hem vertelde dat het bij hen niet anders was. De Rabbi gaf de Abt daarnaast echter ook nog een boodschap mee: ‘Een van jullie is de Messias’. Met deze bijzondere boodschap keerde de Abt terug naar zijn gemeenschap en deelde hij zijn ervaringen. De monniken waren verbaasd over de boodschap van de Rabbi, maar na een poosje vond er in de abdij wel een verandering plaats. De monniken gingen zich anders opstellen naar elkaar (want misschien is broeder … wel de Messias), ze waren meer respectvol naar elkaar en positiever gestemd. De gemeenschap groeide. De monniken straalden namelijk zoveel vitaliteit uit dat anderen daar graag bij wilden horen.
In de huidige tijd heeft de Kerk geen gemakkelijke boodschap: dienstbaar zijn aan God, aan de samenleving en aan elkaar (onze verantwoordelijkheid als mens). Maar voor wie er oog voor heeft, zijn er vele lichtpuntjes te ontdekken. Zoals initiatieven die voortgekomen zijn uit de Kerk: voedselbanken en projecten als ‘schuldhulpmaatjes’. Het blijkt ook dat mensen met een kerkelijke achtergrond zich meer inzetten voor anderen buiten hun eigen kring. Waar het volgens Joost Jansen om gaat is het DOEN. Aan het einde van zijn inleiding citeerde hij in dit verband de theoloog Thomas Merton: ‘Wat we nu moeten doen is niet zozeer over Christus spreken als wel Hem in ons laten leven. Dan zullen de mensen Hem misschien vinden als ze ervaren hoe Hij leeft in ons’.
Na deze boeiende inleiding volgde een muzikaal intermezzo waarin het jeugdige duo: ‘Twinside out’ het gehoor wist te boeien met hun sprankelend optreden en werd vervolgens de dialoog met de inleider aangegaan.