Op 19 september vond de derde avond plaats rond het thema TOLERANTIE, in het historische kerkje van Bokhoven georganiseerd door “Anders in de Kerk.
Een aandachtig gehoor luisterde geboeid naar de helder opgebouwde lezing van de gastspreker van deze avond: prof. Anton van Kalmthout over de betekenis van het begrip tolerantie in relatie tot het recht. Hij is hoogleraar strafrecht en vreemdelingenrecht aan de UvT en adviseur op het gebied van de mensenrechten voor de Raad van Europa. Daardoor kon hij in zijn betoog de balans tussen filosofische overdenkingen en praktische ervaringen mooi in evenwicht houden en gaf hij een beeld van de dilemma’s waarmee we om zullen moeten gaan. De discussie die volgde was dan ook levendig, met open vragen en respect voor elkaars meningen. Helemaal een avond zoals de bedoeling is van “Anders in de Kerk”.
Van Kalmthout begon met de wrevel te benoemen die hij voelt bij het woord “tolerantie”. Hoe tolerant is Nederland? Is tolerantie iets wat je eigenlijk niet wilt, noodgedwongen moeten accepteren omdat je onmachtig bent om er iets tegen te doen? Of omdat het bestrijden erger is dan de kwaal? Is het de deugd van stilzwijgend naast elkaar te leven? Tolerantie is een fase in de geleidelijke aanvaarding van een nieuwe ontwikkeling in de samenleving. De eerste reactie is repressie, dan ontstaat tolerantie en uiteindelijk is er wettelijke erkenning. We zien dit bij abortus, homohuwelijk of soft drugs.
Met betrekking tot de vreemdeling en het vreemdelingenrecht kunnen we kiezen voor weerstand, onverschilligheid, of toch een welkom. En dan is Nederland op dit moment helemaal niet gastvrij. We noemen bijvoorbeeld vreemdelingen zonder verblijfsvergunning “illegalen”. Daarmee zitten we aan de kant van de repressie en we behandelen ze ook zo. In Engeland noemt men ze “irregulars”, in Frankrijk “sans papier”, in België “ongedocumenteerden”. Daar is men meer tolerant. Dat iemand niet over de juiste papieren beschikt kan heel verschillende oorzaken hebben. Dat moeten we, ook in de (toepassing van de) regelgeving, willen zien.
Dat “illegalen” ook welkom kunnen zijn blijkt uit de betrokkenheid, de zorg die men wil geven op lokaal niveau. Daar hebben vreemdelingen een gezicht, komen ze zelf aan het woord, worden ze serieus genomen. In het nationaal beleid gebeurt dit nu niet. Daar gaat het over de juridische gevolgen van het “illegaal” zijn. Toch is ook dit geen statische situatie. We kunnen de afgelopen jaren op verschillende momenten constateren dat maatschappelijke tolerantie op lokaal niveau, de weg naar wettelijke erkenning heeft voorbereid. Zoals recent bij het kinderpardon.
In de discussie wordt de vraag gesteld of door een te toegeeflijke houding van Nederland we niet overspoeld zullen worden door ongewenste vreemdelingen. Van Kalmthout relativeert dit. Enerzijds wijst hij op onze verantwoordelijkheid tegenover de grote aantallen mensen die momenteel op drift zijn in de huidige wereld. Anderzijds wijst hij op het bescheiden deel (ca 10%) wat daarvan naar West-Europa komt, en nog minder naar Nederland. Maar vooral wijst hij er op dat we het probleem zelf verergeren. We zetten de mensen die geen verblijfsvergunning kunnen krijgen, maar ook in de praktijk niet terug kunnen keren naar hun geboorteland, vast. Zetten ze weer op straat en weer vast. We onthouden ze mogelijkheden om een leven op te bouwen en dwingen ze in de marginaliteit. Hij pleit er voor dat we vooral de vreemdeling als individu, als medemens moeten zien en hem of haar het recht op een menswaardig leven niet mogen onthouden.
Als muzikaal intermezzo met dwarsfluit en blokfluit , traden twee jonge meisjes op: Gabija van Toorn en Temmis Venrooy. Zij oogstten een daverend applaus!
Na afloop was er een geanimeerde nazit. Op 31 oktober aanstaande (ontvangst om 19.30 uur en aanvang om 20.00 uur) is de volgende bijeenkomst van Anders in de Kerk gepland. Dan zal als gastspreker optreden prof. dr. mr. S.C.van Bijsterveld, hoogleraar religie rechtsstaat en samenleving aan de Universiteit van Tilburg en lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal met als thema: Tolerantie en Opvoeding. Zij sluit de cyclus met als onderwerp tolerantie hiermee af. Wij hopen dat er opnieuw veel belangstellenden aanwezig zullen zijn want ook dit belooft een interessante bijeenkomst te worden.